|
|
|
|
Гузель Нашатовна Шагиева
Татар теле укытуның яңа алымнары.
|
|
| |
|
Соңгы вакытта, рус тѳркемнәрендә эшләүче татар теле һәм әдәбият укытучылары, кызганычка каршы, үз предметларына карата укучыларныӊ кызыксынуы кимүен күзәтәләр һәм сѳйләмгә ѳйрәтүнеӊ нәтиҗәлерәк юлларын эзлиләр. Ә икенче тел өйрәнү белән кызыксыну мәктәпкәчә яшьтә үк, башлангыч сыйныфларда ук формалашкан булырга тиеш.
Балаларны нәрсәгә өйрәтергә кирәк? Укыргамы? Язаргамы? Сөйләмгәме? Башта аларның кайсы өстенлек итә? Рус телле балаларга татар теле укытуның максаты нидән гыйбарәт соң?
Күрәсең, мәктәпкәчә яшьтәге баланы, башлангыч сыйныф укучысын татар теленә өйрәтү башкачарак булырга тиеш. Без укучыларны сөйләм теленә өйрәтергә тиеш. Әлбәттә, сөйләшергә шул телдә сөйләшеп кенә өйрәтеп була.
Методиканың нигезендә аралашырга аралашу аша гына өйрәнеп була дигән аксиома ята. Балаларны ана булмаган телгә ѳйрәткәндә, кызыксындыру тудыруныӊ дидактик шартларыннан берсе аралашуны уку эшчәнлегенеӊ тѳп тѳре итеп куллану. Башкача әйтсәк, без телнеӊ коммуникатив функциясен беренче планга чыгарырга тиеш. Ләкин аралашуны эш вакытында сөйләшү итеп түгел, ә эшне башкару өчен сөйләшү итеп карарга кирәк. Әгәр без аралашмасак, алдыбызга куелган бурычны (эшне) үти алмаячакбыз.
Уку укыту процессының уңышлы булуының икенче дидактик шарты- уен. Дәресләрдә дидактик уеннар балаларны бер-берсе белән аралашырга этәрергә тиеш. Уен аша дәрес бурычлары да кую җиӊел, укуга кызыксыну да арта, ягъни, уку эшчәнлеге мотивлаша.
Методик системаның актуальлеге шунда ки, рус телле балалар татар телендә аралашсын өчен, без тел мохитын тудырабыз, ягъни, балалар укытучыдан күреп, аныӊ сөйләмен ишетеп, тыӊлап, аныӊ хәрәкәтләрен һәм сѳйләм үрнәген охшатып кабатларга тиеш. Алар укытучы артыннан кабатлап кына бармыйлар, аралашу вакытында билгеле бер эшне башкаралар.
Рус телле балаларны татар теленә предметлар белән эш итү аша ѳйрәтү методикасы буенча тѳзелгән дәресләрнеӊ структурасы түбәндәгечә:
1.Оештыру моменты.
2.Фонетик зарядка.
3.Дәреснеӊ тѳп ѳлеше (уку бурычы).
4.Сѳйләм үрнәге.
5.Теманы ныгытуга уеннар.
6.Йомгаклау. Сәнгатьле уку.
Уку материалыныӊ эчтәлеген бала тулысы белән кабул итсен ѳчен, һәр дәрестә темага туры килгән сѳйләм үрнәге, фонетик зарядка, дидактик, грамматик, сюжетлы-рольле уеннар кулланыла. Билгеле бер зур цикл яки тема беткәннән соӊ укучылар практик эш эшлиләр (буяу, ябыштыру, рәсем ясау, кисү, пластилиннан әвәләү һ.б.). Һәр дәрес ахырында сәнгатьле уку минуты үткәрелергә тиеш. Татар телендә әкиятләр, шигырьләр, кечкенә хикәяләр тыӊлау бер максат белән генә алына: укучыларны татар сѳйләменеӊ яӊгырашын ишетергә, матурлыгын, моӊлылыгын тоя белергә ѳйрәтү. Ләкин укылган ѳлешнеӊ эчтәлеге буенча бернинди дә сорау бирелергә тиеш түгел. Әлбәттә, һәр дәрескә туры килгән сѳйләм бурычы билгеләнә һәм үрнәк тәкъдим ителә. Мисалга, Яшелчәләр темасы буенча үткәрелгән дәрестәге гамәли эш. Бу дәрестә укучылар ѳйрәнгән лексика һәм сѳйләм үрнәкләре ярдәмендә яшелчәләрне кәрҗингә җыеп тутырырга тиеш. Яшелчә рәсемнәре укытучыда һәм ярдәмче укучыда. Эшне башкару ѳчен кирәк булган берничә сѳйләм үрнәген укучылар игътибар белән тыӊлыйлар:
а) - Апа, миӊа кыяр рәсеме бирегез әле.
- Сиӊа ничә кыяр кирәк?
-Миӊа ѳч кыяр кирәк.
-Сиӊа нинд
|
|
Вакансии для учителей
|
|
|
|
|
| |
Copyright © ПроШколу.ру
2007-2024. Все права защищены.
|
|
|
|
Использование материалов данного ресурса допустимо только с письменного разрешения администрации сайта.
|
|
|
|
Поиск по порталу
|
|
| ▫ Валентина Васильевна, не везде так. Работали круглые сутки, смотря по погоде... В селе живу сразу после института с 1976 года... Насмотрелась вдоволь... Ну, и праздновали от души. Главный определить работать или праздновать - погода... А в СССР она везде разная в одно и то же время... Да и в этом году не до лесов: мороз -5 и ....СНЕГ всю ночь... Октябрьский район Оренбургская область, РАЙцентр (специально рай выделила)
Кстати, все майские дни галдели мотоблоки: орудия труда вскапывали частные огороды под картошку. И все были рады, что `до снега успели!`
Конечно, и скотину кормили-поили, выгоняли на улицу, пастись... дни для семьи пасти овец-коз и в праздничные дни. Пасли. Но и о празднике помнили. По окончании посевной в местном ДК и награды, и концерты, и танцы... От души. Не по приказу... Были `черные` дни, в земле и были праздники с ботинками и туфлями . Улыбаюсь, как увижу те клубные торжества (нас, молодых специалистов, даже домой на праздники не отпускали, находилось для нас, `белоручек` много чего. На уроках всегда учила детей всестороннему подходу к оценке событий. Любых.
▫ Антонина Алексеевна, в нашем возрасте достаточно сказать что жива и на своих ногах) Будьте живы и здоровы!
▫ В деревне никто не работал 1-го мая... все (или в большинстве) гуляли. На демонстрацию собирались с вечера - ветки с почками украшали искусственными цветами, утром - надували шары (бывшие большим дефицитом или жаль было денег на них) и всей семьей выходили из дома в парадных одеждах. Дети шли в школу. Родители шли на своё место работы, там формировались колонны, которые двигались к сердцу села - на площадь... с песнями и от чего-то хорошим настроением! По большому овалу общая колонна двигалась по площади. Когда какая либо организация приближалась к трибуне, её чествовали добрыми словами. Например : `Слава труженикам полей и ферм!`. Самой многочисленной колонной была школа. В репродуктор называли лучших учеников - отличников и сопровождающих нас - учителей.
После демонстрации - детям свобода, а взрослым - гульба.
Но мы - дети организовывали себя сами. Это был поход в лес, в горы - с сумкой с вареными яйцами, салом и молоком в бутылке. Запомнилось, что бутылка закрывалась самодельной пробкой из газеты. Не боялись никаких клещей... Если случалось, что цапнет - выкопаешь его и помажешь зеленкой (вечером).
ещё зароилось в голове множество моментов из нашего детства, которые наверняка были и вашей жизни, друзья. Но однозначно - не работали (отвечаю на вопрос Вадима Ивановича). Был праздник - у каждого свой.
▫ Вчера хоронили Сашу Дерендяева - моего ученика из первого выпуска, который состоялся 41 год тому назад. Саше , значит, на сегодня где-то 55 лет. В таком возрасте пошёл добровольцем на СВО. Мог бы, будучи прекрасным механизатором, технику на СВО ремонтировать, но пошёл на передовую штурмовиком. Правильным был очень. Настоящий патриот. Мама его Татьяна Арсентьевна так правильно воспитала. В классе, когда учился, был самым трудолюбивым и очень аккуратным: белая отглаженная рубашка, красный галстук - всегда, как на парад. Так жалко, что не увижу больше его никогда.(( В коллективе его звали Ленин - вот за просто так ТАК не назовут.
Саша Кондратьев
Работящий был человек.
Это комментарий к моей заметке в `Одноклассниках`.
Сегодня мне бывший агроном колхоза сказала: `На нём колхоз держался. Я даже не знаю, когда он спал. Днём на грузовой машине работал, на зернотоке оператором трудился, ночью сторожем в гаражах, параллельно машины ремонтировал.` И это не преувеличение - так и было!
И честь, и совесть у людей есть. Никто никуда не побежал из деревень, в отличие от богемы, а многие пошли добровольцами на СВО. И я горжусь своими учениками.
▫ Файл не скачивается.
Файл не скачивается.
▫ Понравились законы.
Особенно дополнение студентов и армейская аксиома.
|
|
|
|
|
